บนพื้นที่ 19.27 ตารางกิโลเมตรของ ต.ห้วยทราย อ.หนองแค จ.สระบุรี กับประชากรที่อยู่อาศัยราว 9,000 คน (ยังไม่รวมประชากรแฝงประมาณ 3,000 คน) แม้จะมีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ถึง 1 แห่ง ศูนย์บริการสาธารณสุขของเทศบาล 1 แห่ง แต่ด้วยจำนวนบุคลากรของแต่ละแห่งมีอยู่อย่างจำกัด 

ทำให้ลึกลงไปตามชุมชน หรือหมู่บ้านเล็กๆ การได้รับบริการสุขภาพอาจไม่ทั่วถึงทุกคนที่มีความจำเป็น อีกทั้งบางคนถึงจะได้รับบริการ ก็อาจไม่ได้รับการดูแล และติดตามอาการเท่าที่ควร เช่นกรณีของ ประยูร มีแป้น อายุ 71 ปี ผู้ป่วยโรคเบาหวานสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บัตรทอง 30 บาท) ในพื้นที่ ต.ห้วยทราย ซึ่งปกติเธอต้องไปรับการตรวจปริมาณน้ำตาลในเลือด และรับคำแนะนำทุกๆ 3 เดือน ที่ รพ.สต.ห้วยทราย และ รพ.สระบุรี  

ทว่า ช่องว่างที่เกิดขึ้นระหว่างที่ไม่ได้ไปตรวจนั้น ทำให้เธอไม่รู้ว่าตนเองมีค่าน้ำตาลในเลือดเท่าไหร่ ฉะนั้นจึงไม่รู้ด้วยว่าควรปรับพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิตต่างๆ อย่างไรถึงจะเหมาะสม 
อีกทั้งในแง่ของเดินทาง การไปรับบริการที่ รพ.สต.ห้วยทราย หนึ่งครั้ง ประยูร บอกว่ากว่าจะได้ตรวจต้องใช้เวลาไปกับการรอคิวเป็นส่วนใหญ่ เพราะมีประชาชนไปใช้บริการค่อนข้างมาก รวมไปถึงค่าใช้จ่ายแฝงจากการเดินทางก็ไม่น้อยทีเดียว 

อย่างไรก็ตาม ทันทีที่ “ชุดาพรคลินิกการพยาบาลและการผดุงครรภ์” เข้าร่วมเป็น “คลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่น” ในระบบของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) เพื่อดูแลผู้ป่วยสิทธิบัตรทองในพื้นที่ให้เข้าถึงบริการดูแล และสร้างเสริมสุขภาพป้องกันโรค (P&P) เพิ่มมากขึ้น 

สิ่งต่างๆ ที่เป็นข้อกังวลใจเกี่ยวกับการรับบริการของ ประยูร ก็หมดไปทันที เนื่องจากชุดาพรคลินิกฯ ได้เข้ามาเติมเต็มระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิของพื้นที่ได้อย่างดี และมีประสิทธิภาพ
ด้วยการออกตรวจเยี่ยมถึงที่บ้านอย่างต่อเนื่อง อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง ในกลุ่มผู้ป่วยที่อาจจะเข้าไม่ถึงบริการ หรือผู้ป่วยที่มีมีความจำเป็นแต่ไม่สะดวกเดินทาง เพราะเงื่อนไขและข้อจำกัดของแต่ละคน ทั้งด้านร่างกาย และสภาพแวดล้อมของบ้าน อีกทั้งยังประสานกับ รพ.สต.ห้วยทราย เพื่อป้องกันการให้บริการซ้ำอีกด้วย 

จนตลอด 1 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่ 1 ต.ค. 2565-ปัจจุบัน ที่ชุดาพรคลินิกเข้ามามีบทบาทในส่วนนี้ ทำให้ประยูร มีปริมาณน้ำตาลในเลือดลดลงอย่างต่อเนื่อง รวมถึงมีพฤติกรรมการกินที่เหมาะสมต่อสุขภาพมากขึ้น ที่สำคัญคือไม่ต้องเดินทางไปที่หน่วยบริการ ทำให้ไม่ต้องเสียเวลาและลำบากลูกหลานให้พาไปที่หน่วยบริการอีกด้วย 

“เจ้าหน้าที่ที่ชุดาพรคลินิกฯ ก็ให้บริการแบบเป็นกันเอง ให้คำแนะนำได้ดี บอกเราว่าต้องควบคุมอาหารอย่างไรบ้าง ออกกำลังกายอย่างไร จนปัจจุบันปริมาณน้ำตาลในเลือดก็ลดลงแทบจะปกติแล้ว” ประยูร อธิบายถึงความอบอุ่นที่ได้รับ พร้อมเสริมว่า “รู้สึกดีใจมากที่มีโครงการนี้เข้ามาในชุมชน อยากให้มีโครงการนี้ไปนานๆ เพราะให้ความสะดวกใกล้บ้านและไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย” 

ส่วนหนึ่งที่ช่วยเสริมให้การบริการของชุดาพรคลินิกการพยาบาลฯ เข้าไปยึดกุมหัวใจผู้ป่วยสิทธิบัตรทองหรือบัตร 30 บาทได้นั้น จ.อ.หญิง ชุดาพร อ่อนศรี หนึ่งในเจ้าของและพยาบาลเวชปฏิบัติประจำชุดาพรคลินิกการพยาบาลฯ อธิบายว่ามาจากประสบการณ์ที่เคยทำงานเป็นพยาบาลประจำที่ รพ.สต. ห้วยทราย มาก่อน จึงรู้จักและคุ้นเคยกับผู้ป่วยในพื้นที่เป็นอย่างดี รวมถึงปัญหาของแต่ละครอบครัวด้วย 

“เมื่อซักถามอาการผู้ป่วยก็จะกล้าพูดและเล่าอาการต่างๆ ของตัวเอง พอด้านการให้คำปรึกษาหากมีข้อสงสัยผู้ป่วยก็กล้าที่จะถามกลับและมีเวลาพูดคุยทำให้ได้ข้อแลกเปลี่ยน ทั้งยังได้เข้าใจพฤติกรรมของผู้ป่วยมากขึ้นอีกด้วย” จ.อ.หญิง ชุดาพร ระบุ

สำหรับในหนึ่งวันของการทำงาน จ.อ.ชุดาพร จะมีการออกตรวจผู้ป่วยประมาณ 5-10 ราย ใช้เวลาลงคนละ 30-40 นาที หรืออาจจะมากกว่านั้นขึ้นอยู่กับรูปแบบบริการรักษา บางรายที่เป็นผู้ป่วยติดเตียงใส่สายอาหาร ดูดเสมหะ ทำแผล สอนทำกายภาพบำบัด และต้องพลิกตะแคง ส่วนนี้จะใช้เวลาที่ค่อนข้างนานเป็นพิเศษ

ส่งผลให้สถิติการให้บริการของชุดาพรคลินิกการพยาบาลฯ ตั้งแต่เข้าร่วมเป็นคลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่นนั้น มีผู้ป่วยที่ได้รับบริการทั้งหมด 168 ราย และมีจำนวนการรับบริการมากกว่า 500 ครั้ง
ถึงจะดูไม่มากนักสำหรับหลายคน แต่สิ่งสำคัญคือทำให้ผู้ป่วยเข้าถึงบริการ และเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับพวกเขาเหล่านั้น โดย จ.อ.หญิง ชุดาพร ยืนยันว่า “ตลอดระยะเวลาเกือบ 1 ปีที่เป็นคลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่น ได้ผลตอบรับจากประชาชนดีมาก ด้วยรูปแบบที่เจ้าหน้าที่ลงพื้นที่เข้าหาผู้ป่วย ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกอบอุ่น มั่นคงทางด้านจิตใจ และมั่นใจว่าพวกเขาไม่ถูกทอดทิ้ง ผู้ป่วยหลายคนที่รับบริการกับทางคลินิกมีแนวโน้มสุขภาพดีขึ้นหลายราย” 

นอกจากบริการการลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมแล้ว การให้บริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค (P&P) แก่ทุกสิทธิ์การรักษาของชุดาพรคลินิกพยาบาลฯ ก็ยังตอบโจทย์เรื่องการเข้าถึงด้วยเช่นกัน 
ทั้งบริการฝากครรภ์ จ่ายยาเม็ดคุมกำเนิด บริการถึงยาอนามัย บริการทดสอบการตั้งครรภ์ บริการตรวจหลังคลอด บริการยาเสริมธาตุเหล็กและกรดโฟลิก (ยาเม็ดรวม Ferro folic หรือที่เทียบเท่า) และ บริการคัดกรองและประเมินปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพกายหรือสุขภาพจิต

“โครงการคลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่นใกล้บ้านสามารถทำให้ประชาชนเข้าถึงระบบสาธารณสุขได้มากขึ้น อย่างชุดาพรคลินิกและผดุงครรภ์ที่เป็นภาคเอกชนที่เข้าร่วมก็ถือเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างที่เห็นได้ชัด เพราะเราเข้าไปสนับสนุนทำให้ชาวบ้านที่เข้าไม่ถึงบริการ ได้รับบริการได้จริงๆ” จ.อ.ไพฑูรย์ กล่าว 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่  
1.สายด่วน สปสช. 1330 
2.ช่องทางออนไลน์
• ไลน์ สปสช. พิมพ์ไลน์ไอดี @nhso หรือคลิก https://lin.ee/zzn3pU6
• Facebook : สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ https://www.facebook.com/NHSO.Thailand
• ไลน์ Traffy Fondue เป็นเพื่อนใน LINE ค้นหาไอดี @traffyfondue หรือคลิก https://lin.ee/nwxfnHw

////////////14 กันยายน 2566